Pełne teksty referatów i prezentacje w serii Materiały Konferencyjne EBIB

 
Maria Błażejewska
Joanna Kapusta
Elżbieta Karpińska-Pawlak

Hanna Celoch

Biblioteka Główna Politechniki Lubelskiej

Bibliograficzne bazy danych szybką ścieżką w obiegu informacji naukowej

Bibliograficzne bazy danych od lat są stałym elementem warsztatu pracy naukowców. Wbrew pozorom, pełnotekstowe bazy danych, czy biblioteki cyfrowe nie wyparły z obiegu informacji naukowej baz bibliograficznych - wprost przeciwnie - wykorzystały ich potencjał jako swoistą trampolinę, by szybciej dotrzeć do odbiorcy. Bazy danych stały się czynnikiem dynamizującym obieg informacji. Referat jest próbą prześledzenia niektórych ścieżek w tym obiegu, a zwłaszcza tych najpopularniejszych, czyli wyszukiwarek internetowych i obecności  w nich bibliograficznych baz danych. Podjęto również próbę określenia wpływu tej obecności, na zwiększenie cytowalności polskich technicznych czasopism naukowych (na przykładzie bazy Baztech).

Biblioteka Główna Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy

W kierunku bazy pełnotekstowej - inicjatywy BazTech

W referacie przedstawione zostaną inicjatywy BazTech zmierzające do przekształcania bazy bibliograficzno-abstraktowej w pełnotekstową. Zaprezentowana zostanie współpraca z ICM UW oraz wydawcami czasopism w zakresie pozyskiwania pełnych tekstów artykułów. Omówione będą formalne procedury współpracy oraz zasady postępowania w ramach Konsorcjum BazTech.

Beata Domosławska

Zyta Szymańska

Pracownia Bibliografii Bieżącej IBL PAN w Poznaniu

Polska Bibliografia Literacka Online. Tworzenie bazy, ograniczenia, innowacje i dalszy rozwój

Referat (dwugłos) będzie poświęcony zagadnieniom transkrypcji drukowanej bibliografii literackiej na komputerową bazę danych. Przedstawione zostaną wzory opisów bibliograficznych informacji czasopiśmienniczej, jako elementu metodologii PBL oraz ścieżki dostępu do bazy PBL online (sposoby wyszukiwania informacji) Zaprezentowany zostanie indeks przedmiotowy i wewnętrzne bazy danych, tworzące PBL (baza książek, teatrów, spektakli teatralnych, filmów fabularnych i audycji radiowych). Omówione zostaną zagadnienia związane z indeksacją zasobów PBL przez światowe wyszukiwarki m.in. Google. Przedstawione zostaną perspektywy rozwoju PBL (dążenie do połączenia informacji bibliograficznej z tekstem) i oczekiwania użytkowników PBL.

Aneta Drabek

Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego

Polska Literatura Humanistyczna „Arton" - baza bibliograficzna czy indeks cytowań?

Referat poświęcony jest bazie danych Polska Literatura Humanistyczna „Arton", która współtworzona jest przez konsorcjum siedmiu polskich uniwersytetów. Omówiona zostanie struktura bazy oraz możliwości wyszukiwawcze jakie prezentuje zarówno w zakresie poszukiwań bibliograficznych, jak i analiz bibliometrycznych. Przedstawione zostaną problemy dotyczące uzupełniania danych o cytowaniach, a także poprawiania opisów już wprowadzonych do bazy.

Maria Garczyńska

Biblioteka Główna Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie

Bibliografie publikacji pracowników szkół wyższych w Polsce

W referacie przeanalizowano rozwój i stan obecny bibliografii publikacji pracowników wyższych szkół polskich, zmieniające się formy ich publikowania (od papierowej do baz danych), zwracając szczególną uwagę na spójność rejestrowanych danych pod kątem ich rodzaju. Zwrócono uwagę na stosowane programy/systemy rejestrowania danych oraz przydatność wykazów publikacji dla oceny okresowej/parametrycznej jednostek i całych uczelni, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w tej sprawie. Celem referatu jest wykazanie zalet/wad projektu powstania ogólnopolskiej bazy danych bibliograficznych, która mogłaby ułatwić i ujednolicić zasady rejestracji dorobku publikacyjnego pracowników szkół wyższych.

Dorota Gazicka-Wójtowicz

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Bibliografia Geografii Polskiej w wersji on-line - 10 lat doświadczeń

Przypomniano początki bazy jako narzędzia do przyspieszenia opracowania i wzbogacenia warstwy informacyjnej wersji drukowanej bibliografii oraz narzędzia do generowania rocznego spisu publikacji pracowników Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. Przedstawiono obecną strukturę bazy, rozwój interfejsu internetowego, zastosowany język wyszukiwawczy oraz autorskie narzędzia do kontroli wprowadzanych danych, w szczególności namiastkę kartoteki haseł przedmiotowych. Omówiono przyczyny opóźnienia indeksowania w bazie zawartości publikacji, próby zaradzenia temu oraz perspektywy bazy. Obecnie baza zawiera dane za okres 19 lat i jest postrzegana jako wartościowe źródło informacji z zakresu nauk o ziemi i ochrony środowiska. Służy zarówno promocji dorobku naukowego polskich geografów jak i dydaktyce. Informacyjnie uzupełnia katalogi on-line Centralnej Biblioteki Geografii i Ochrony Środowiska IGiPZ PAN.

Instytut Bibliograficzny, Biblioteka Narodowa

Indeksowanie zawartości treściowej w bibliograficznych bazach danych

Referat omawia problemy indeksowania zawartości treściowej dokumentów i efektywności wyszukiwania tych danych w bibliograficznych bazach danych. Przedstawia najbardziej rozpowszechnione narzędzia i metody (języki informacyjno-wyszukiwawcze, kontrolowane i niekontrolowane słowa kluczowe), metody organizacji „subject access point", problemy związane z wyszukiwaniem (przyjazność interfejsu, opcje wspomagania użytkownika, wyszukiwanie zaawansowane). Prezentowany materiał przygotowano na podstawie analizy kilkudziesięciu polskich i zagranicznych dostępnych sieciowo bibliograficznych baz danych różnego zakresu, zasięgu i przeznaczenia (gł. bibliografie narodowe, dziedzinowe, regionalne).

Bronisława Kopczyńska-Jaworska

Inga Kuźma

Małgorzata Wilbik

Ośrodek Dokumentacji i Informacji Etnograficznej w Łodzi oraz Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego

Problemy dotyczące klasyfikacji i opisu w branżowej bazie bibliograficznej na przykładzie Bibliografii Etnografii Polskiej w Internecie

Wystąpienie będzie miało na celu przedstawienie podstawowych problemów i pytań stawianych sobie przez zespół opracowujący Bibliografię Etnografii Polskiej (BEP). Problemy te dotyczą:

- zasad selekcji pozycji kwalifikowanych do wpisania do branżowej bazy bibliograficznej.

Uściślić trzeba, iż BEP obejmuje prace z zakresu antropologii kulturowej oraz innych dziedzin humanistycznych i społecznych. Tytułowa „etnografia" nie ogranicza zakresu pól ekstrapolowanych przez opracowujące BEP w poszukiwaniu pozycji do wpisania. Uwzględniane są zatem takie teksty, które cechuje m.in. przydatność dla etnografii i etnologii, czy też są interesujące metodologicznie bądź ze względu na przedmiot refleksji/badań, a także z powodu ich „antropologicznego" charakteru, choć mogą reprezentować też np. kulturoznawstwo, historię itp.

- opracowywania wyborów bibliograficznych etnologicznych i antropologicznych - na podstawie BEP - dla dwóch międzynarodowych bibliografii, tj. dla Bibliografii nauk społecznych (IBSS) i Bibliografii folkloru i ludoznawstwa europejskiego (IVB)

- doboru odpowiednich słów kluczowych do opisu pozycji zakwalifikowanych do BEP, z czym związany jest także inny problem:

- opracowania indeksu słów kluczowych.

Małgorzata Kowalska

Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii UMK

Zasoby czasopiśmiennicze w polskich bibliotekach cyfrowych i bibliograficznych bazach danych - koegzystencja, konkurencja czy kooperacja?

Bibliograficzne bazy danych, a szczególnie dziedzinowe bazy danych stanowią nieodzowny element dla nauki i badań. Rejestracja specjalistycznych czasopism czy niskonakładowych materiałów konferencyjnych czyni je kompleksowym i aktualnym źródłem informacji na temat tendencji rozwojowych w poszczególnych dziedzinach i dyscyplinach naukowych. Na skutek gwałtownego rozwoju bibliotek i repozytoriów cyfrowych, a zwłaszcza postępującej w ostatnich latach digitalizacji współczesnych zasobów czasopiśmienniczych, bibliograficzne bazy danych nie mogą już jednak pretendować do miana jedynego źródła informacji o istnieniu danej publikacji. Coraz częściej pojawia się zatem pytanie o zasadność i celowość ich tworzenia. W referacie podjęto próbę analizy obecności czasopism znajdujących się w wybranych bibliotekach cyfrowych, a rejestrowanych także przez dziedzinowe bazy danych. Autorka stara się wskazać obszary i tendencje wzajemnego przenikania obydwu źródeł informacji, odpowiedzieć na pytanie o stopień wykorzystania zasobów czasopiśmienniczych z nich pochodzących oraz określić rozbieżności interesów i polityk w zakresie ich tworzenia, tak by uniknąć ich w przyszłości. 

Ewa Lang

Joanna Radzicka

Biblioteka Politechniki Krakowskiej

Bibliografia Publikacji Pracowników Politechniki Krakowskiej - próba stworzenia nowoczesnej bazy danych

Bibliografia Publikacji Pracowników Politechniki Krakowskiej była tworzona od początku powstania Biblioteki czyli od ponad 60 lat. Do 1990 roku publikowano ją w formie tradycyjnej (drukowanej), a od 1992 roku tworzona jest na bieżąco i udostępniana w formie elektronicznej. W 2008 roku podjęto prace nad rozbudowaniem tradycyjnej bazy bibliograficznej i stworzeniem nowoczesnej bazy danych umożliwiającej szybsze dotarcie do poszukiwanego źródła. W wyniku podjętych działań udało się uporządkowany zbiór opisów bibliograficznych różnego typu dokumentów połączyć z oprogramowaniem innych baz służących do przetwarzania danych w nich zawartych (katalog komputerowy Biblioteki, Biblioteka Cyfrowa PK) i wykorzystać do informacji o sposobie dostępu do pełnego tekstu danego artykułu czy o możliwości wypożyczenia pozycji w bibliotece.  W pierwszej kolejności połączono opisy bibliograficzne Bibliografii Publikacji z kolekcjami Biblioteki Cyfrowej PK. Dzięki temu możliwy jest m.in. bezpośredni dostęp do pełnych tekstów kolekcji prac doktorskich pracowników PK. Połączenia pomiędzy bazami umożliwiają ich przeszukiwanie, definiowanie kryteriów i zarządzanie nimi. Obecnie Baza umożliwia identyfikację zasobów dostępnych w bibliotece oraz w Internecie. Dzięki temu część opisów bibliograficznych posiada link do streszczenia i/lub pełnego tekstu (wcześniej upublicznionego). Ostatnio opisy uzupełniane są również o indeksy cytowań sporządzone w oparciu o bazy SCI i SCOPUS.

Hanna Majewska

Polska Akademia Nauk

PSJC - Polish Scientific Journal Contents : Life Sciences

Baza "Polish Scientific Journals Contents" Life Sciences prezentuje zawartość anglojęzycznych czasopism z zakresu nauk biologicznych,
medycznych, rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, wydawanych przez instytuty, komitety naukowe PAN oraz polskie instytucje naukowe. Celem działania jest szeroka promocja osiągnięć naukowych w międzynarodowym obiegu informacji. Baza PSJC znajduje się pod adresem:
http://psjc.icm.edu.pl. Jest aktualizowana co 10 dni, umożliwia użytkownikom bezpłatny dostęp do bieżącej informacji o treści wydawanych czasopism, a także dostęp do pełnych tekstów. [streszczenie dodano 27.03.2009]

Beata Niedbalec

Biblioteka Główna Uniwersytetu Opolskiego

System informacyjno-wyszukiwawczy PEDAGOG - baza z dziedziny pedagogiki.

Stan obecny i koncepcje dalszej rozbudowy

W prezentacji omówiono system informacyjno-wyszukiwawczy PEDAGOG, pierwszą polską bazę z dziedziny pedagogiki, tworzonej przez pracowników OIN Biblioteki Głównej Uniwersytetu Opolskiego. Baza obejmuje swoim zakresem pedagogikę opiekuńczo-wychowawczą, edukację wczesnoszkolną i wychowanie przedszkolne. Przedstawiono zmiany, jakich dokonano od momentu rozpoczęcia prac nad systemem w 1993 r. do 2008 r. Początkowo baza funkcjonowała w oparciu o system ISIS, a w 2000 r. dokonano modernizacji i upowszechniono bazę dla wszystkich użytkowników Internetu, na stronie www Biblioteki. We wrześniu 2007 r. baza PEDAGOG została przeniesiona do systemu ALEPH, jako kolejna baza bibliograficzna Biblioteki Uniwersytetu Opolskiego. Omówiono obecny sposób wprowadzania opisów do bazy,  formaty stosowane do zapisu danych oraz aktualną statystykę danych rejestrowanych w PEDAGOGU. Na koniec przedstawiono plany dalszego rozwoju i rozbudowy bazy.

Marek Niezgódka

Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego

Bazy bibliograficzne i pełnotekstowe w kontekście otwartej nauki     

Celem wystąpienia jest zaprezentowanie baz bibliograficznych i pełnotekstowych współtworzonych przez ICM UW w ramach projektu Biblioteka Wirtualna Nauki w kontekście obecnych przemian, zmierzających w stronę otwartości nauki. Pierwsza część wystąpienia dotyczy globalnej transformacji procesów komunikowania naukowego, zachodzącej na skutek rewolucji cyfrowej. Jej efektem jest rosnąca otwartość wszelkiego rodzaju treści naukowych: publikacji, materiałów edukacyjnych, danych czy oprogramowania naukowego. Dochodzi do redefinicji zasad na rzecz większej otwartości i jawności, oraz jednoczesnej przemiany instytucji i mechanizmów odpowiedzialnych za komunikację naukową. Z jednej strony pojawiają się narzędzia - techniczne, takie jak oprogramowanie repozytoryjne czy bazodanowe, a z drugiej strony prawne - otwarte licencje pozwalające swobodnie udostępniać treści. Z drugiej strony organizacje międzynarodowe, instytucje finansujące badania naukowe oraz uczelnie i instytuty badawcze coraz częściej przyjmują mandaty instytucjonalne rekomendujące lub wymagające otwartości treści naukowych. W szczególności, mandaty tego rodzaju gwarantują otwartość wyników badań finansowanych ze środków publicznych. Druga część dotyczy zastosowania modelu otwartej nauki w Polsce. Model ten pozwala wyeliminować podział cyfrowy, zwiększyć widoczność i wykorzystanie wyników badań naukowych, oraz zmienić mechanizmy ewaluacji publikacji i wyników badań. Do tej pory otwarte modele komunikacji naukowej pozostają stosunkowo mało znane i rozwinięte, nie są również wystarczająco wspierane przez regulację państwową - niemniej są dzisiaj wdrażane przez szereg różnych instytucji. Jedną z nich jest Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego na Uniwersytecie Warszawskim, które od kilkunastu lat realizuje projekt Biblioteka Wirtualna Nauki, której celem jest stworzenie w Polsce infrastruktury otwartej nauki w postaci jednolitego systemu zasobów o strukturze hybrydowej. Ważnym elementem tej infrastruktury są bibliograficzne i pełnotekstowe bazy danych tworzone w oparciu o platformę Yadda: BazTech, BazHum oraz Agro. Trzecia część wystąpienia stanowi prezentację obecnego stanu rozwoju Biblioteki Wirtualnej Nauki, oraz możliwych dalszych działań, związanych z rozwojem i promocją otwartej nauki w Polsce.


Anna Osiewalska
Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

Bibliografie czasopism naukowych Biblioteki Głównej UEK jako źródło danych dla analiz bibliometrycznych
Przedstawiono reorganizacje bibliograficznych baz danych GOSPODARKA i NAUKI SPOŁECZNE Biblioteki Głównej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (UEK). Rozszerzenie formatu baz o pole literatury załącznikowej, a także indeksacja zawartości tego pola (przypisów bibliograficznych), umożliwia przeprowadzenie analiz bibliometrycznych dokumentowanego piśmiennictwa. Na materiale z baz pokazano możliwości i ograniczenia takich analiz.

Ewa Piotrowska
Renata M. Zając
Biblioteka Główna Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie

 
Mariusz Polarczyk

Renata Tomaszewska

Biblioteka Główna Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

Baza Danych AGRO - 16 lat działalności na rzecz nauki i edukacji
Przedmiotem opracowania jest przedstawienie etapów rozwoju Bibliograficznej Bazy Danych AGRO, opracowywanej przez zespół pracowników Biblioteki Głównej i Centrum Informacji Naukowej Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, na przestrzeni 16 lat. Baza AGRO to nie tylko cenne źródło informacji o zawartości treściowej polskich czasopism naukowych i popularno-naukowych dla studentów i pracowników naukowych, ale jednocześnie narzędzie pracy dla bibliotekarzy. Indeksując artykuły z czasopism naukowych bibliotekarze dziedzinowi pogłębiają i uaktualniają swoją wiedzę, którą przekazują w procesie dydaktycznym  studentom oraz pozostałym użytkownikom Biblioteki. Jak inne bazy tworzone w bibliotekach, baza AGRO współtworzy światowe zasoby informacyjne. Autorzy przedstawili strukturę Bibliograficznej Bazy Danych AGRO, wpływającą na jej nieprzerwaną atrakcyjność i wartość informacyjną. Omówiono zaangażowanie twórców bazy w systematyczne doskonalenie zawartości treściowej oraz oprogramowanie bazy ze szczególnym uwzględnieniem najnowszych rozwiązań technologicznych związanych z procesem przystosowawczym do bezpłatnego, internetowego jej udostępnienia na platformie ICM UW w Bibliotece Wirtualnej Nauki. Przedstawiono kształtowanie się wykorzystania Bazy AGRO przez użytkowników w różnych latach jej funkcjonowania.

Marzena Przybysz
Zakład Dokumentacji Księgoznawczej Biblioteki Narodowej

Polska Bibliografia Bibliologiczna - bibliograficzna baza danych

Jolanta Przyłuska

Biblioteka Naukowa Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi

Czy repozytorium zastąpi bazę bibliograficzną - doświadczenia małej wyspecjalizowanej biblioteki medycznej

Rozpoczynając poszukiwania piśmiennictwa na określony temat pracownik akademicki zaczyna najczęściej od najbardziej kompletnej w danej dziedzinie bazy bibliograficznej. Następnie jest zainteresowany szybkim i prostym dostępem do tekstu źródłowego. Z dostępem do wielu źródeł zagranicznych płatnych lub bezpłatnych (free/OA) nie będzie miał większych trudności. Gorzej będzie jeśli jego tropy skupią się na piśmiennictwie polskim, na pracach kolegi po fachu lub czasami jego własnych. Oprócz wyszukiwania za pomocą komputera będzie musiał wykonać wiele czynności dodatkowych - pójść do biblioteki, poszukać w archiwach, szafach, teczkach i różnych miejscach, gdzie składane są prace drukowane. Jednym ze sposobów na rozwiązanie takich problemów jest skorzystanie z repozytorium dokumentów cyfrowych. Może to być repozytorium prac danej uczelni, repozytorium tematyczne lub danego autora. Czy repozytorium może zastąpić bazę bibliograficzną? Referat będzie próbą odpowiedzi na to pytanie na podstawie doświadczeń Biblioteki Naukowej Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi, w której tworzone są trzy bazy bibliograficzne i jedno repozytorium tematyczne.

Jadwiga Sadowska

Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego

Polskie dziedzinowe bibliograficzne bazy danych w perspektywie lokalnej i globalnej

W referacie podjęto próbę porównawczego spojrzenia na polskie dziedzinowe bazy danych i określenie na tej podstawie charakterystycznych i wspólnych ich cech, a także wskazanie tendencji rozwojowych. Przedmiotem zainteresowania są takie zagadnienia jak: zawartość rekordów (dane bibliograficzne i pozabibliograficzne) i ich powiązania zewnętrzne (teksty, adresy), sposoby charakteryzowania treści (stosowane języki informacyjno-wyszukiwawcze, abstrakty), status baz i dostępność do nich, powiązania baz, organizacja pracy, związek z bibliografiami drukowanymi.

Renata Wójcik

Zakład Bibliografii Zawartości Czasopism Biblioteki Narodowej

Bibliografia Zawartości Czasopism - stan obecny i perspektywy rozwoju

Referat dotyczy bieżących problemów Bibliografii Zawartości Czasopism tworzonej w Bibliotece Narodowej w programie MAK. Omówiono zasady doboru i selekcji materiału do bibliografii, tworzenia i aktualizowania baz MAK-owych zawierających opisy bibliograficzne artykułów z czasopism. Przedstawiono możliwości wyszukiwawcze baz MAK i plany rozwojowe Bibliografii.

Ewa Włostowska

Główna Biblioteka Lekarska

Jacek Głębocki
Splendor Systemy Informacyjne

Polska Bibliografia Lekarska Głównej Biblioteki Lekarskiej w roku swojego trzydziestolecia